Czym jest WCAG (Web Content Accessibility Guidelines)?

Wszyscy powinni być traktowani równo – to oczywiste. Wykluczanie kogoś z aktywności w świecie fizycznym ze względu na jego ograniczenia, jest złe i niewłaściwe. Tak samo błędne jest powielanie tego zachowania w przestrzeni cyfrowej.

W sieci ten problem jest często pomijany, bo wielu twórców stron internetowych skupia się na zachciankach, a nie potrzebach, klientów. Zapominają przy tym, że sama dostępność do treści cyfrowych ma kluczowe znaczenie. Sieć jest przecież niezwykle ważnym zasobem i nie powinna być zarezerwowana tylko dla wybranych użytkowników.

Warto więc dać dobry przykład, a dodatkowo zyskać przewagę konkurencyjną, udostępniając i dostosowując swoją witrynę do wszystkich odwiedzających.

Znaczenie dostępności stron internetowych

Ponad miliard ludzi na świecie żyje z niepełnosprawnością. Nie mają oni dostępu do wszystkich usług i produktów, często są wykluczeni z aktywności społecznej oraz mają ograniczony kontakt z rówieśnikami i rodziną. Sieć została stworzona właśnie po to, aby usunąć bariery w interakcji i komunikacji, które ograniczają ludzi w świecie fizycznym.

Jednak wizja uniwersalności, jaką daje Internet, to wciąż tylko marzenie. Źle zaprojektowana strona internetowa prowadzi do dalszego wykluczenia niepełnosprawnych, których liczba ma znacznie wzrosnąć w nadchodzących latach.

Można by pomyśleć, że pominięcie tak dużej części populacji, szczególnie przez właścicieli stron internetowych, którym powinno zależeć na każdym kliencie, jest niedopuszczalne. A jednak aż 90% stron nie jest dostępnych dla użytkowników technologii wspomagających, mimo że np. w USA 60% populacji z niepełnosprawnościami ma dostęp do Internetu w swoim gospodarstwie domowym.

Jeśli więc Twoja witryna jest niedostępna, nie docierasz do znacznej części odbiorców.

Dlaczego strony internetowe muszą stać się dostępne?

Istnieje kilka powodów zastosowania zasad dostępności:

• Wsparcie integracji społecznej osób niepełnosprawnych, mieszkańców obszarów wiejskich i krajów rozwijających się.
• Lepsza dostępność witryny wpływa na SEO i ułatwia znalezienie Twojej strony.
• Możesz zyskać przewagę konkurencyjną i zwiększyć przychody – użytkownicy wracają do serwisów dostosowanych do ich potrzeb.
• Dostęp do technologii komunikacyjnych i informacyjnych jest podstawowym prawem człowieka określonym w Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.
• W niektórych przypadkach zapewnienie dostępności jest wymogiem prawnym.

Mówiąc szczerze, nigdy nie osiągniesz 100% dostępności dla wszystkich; możesz jednak postarać się, aby dotrzeć do jak najszerszego grona odbiorców.

Różne formy dostępności

Pamiętaj, że specjalne potrzeby użytkowników przybierają różne formy: problemów ze wzrokiem, słuchem, ograniczenia ruchu, nadwrażliwości na światło, ograniczenia poznawczego, trudności motorycznych itp.

Dostępność to także sama możliwość interakcji z treściami internetowymi na komputerach stacjonarnych, laptopach, tabletach i urządzeniach mobilnych.

Jak sprawdzić, czy Twoja witryna umożliwia wszystkim równy dostęp do treści?

Czym są Web Content Accessibility Guidelines

Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) to zalecenia mówiące o tym, jak przystosować stronę internetową, aplikację lub inne zasoby cyfrowe dla grupy osób ze specjalnymi potrzebami. Głównym celem tych zaleceń jest zapewnienie tym osobom możliwości korzystania z treści cyfrowych.

Wytyczne zostały zdefiniowane przez World Wide Web Consortium (W3C) Web Accessibility Initiative, czyli społeczność ekspertów z całego świata, którzy opracowują standardy sieciowe. WCAG jest rozpoznawalną organizacją, a jego wytyczne przyjmowane są na arenie międzynarodowej.

Wersje WCAG

Wytyczne istnieją w trzech wersjach: 1.0, 2.0 i 2.1. Wersja 1.0 została opracowana w 1999 roku. Druga iteracja została wydana w 2008 roku, a dziesięć lat później została ona zaktualizowana do wersji 2.1 (oba standardy mają obecnie zastosowanie). Wytyczne WCAG 2.2 są już w trakcie opracowywania i mają zostać opublikowane do września 2022 roku.

Wersja 2.1 zawiera wszystkie elementy WCAG 2.0 (słowo w słowo) i opiera się na nich. Nowe ustępy dostarczają dodatkowych wskazówek, jak sprawić, by treści były bardziej dostępne dla użytkowników z trudnościami poznawczymi i naukowymi, słabowidzącymi oraz dla użytkowników o specjalnych potrzebach, korzystających z urządzeń mobilnych.

Jeśli zastanawiasz się, który z dwóch standardów użyć na swojej stronie, pamiętaj, że treść zgodna z WCAG 2.1 jest również zgodna z 2.0. Jest ona “wstecznie kompatybilna”, co oznacza, że jeśli będziesz podążać za wytycznymi w iteracji 2.1, nie musisz już martwić się o zasady wersji 2.0, ponieważ są one automatycznie wdrożone.

Dlatego przestrzeganie standardu WCAG 2.1 jest najlepszym sposobem na zapewnienie dostępności i użyteczności treści oraz uniknięcie potencjalnych skarg, a nawet procesów sądowych.

WCAG dzielą się na: zasady dostępności, wytyczne i kryteria sukcesu.

Czy wiesz,
że możesz odmienić
swój biznes?

Zacznijmy już teraz

POROZMAWIAJMY

Cztery zasady dostępności

To cztery zasady, które należy wdrożyć, jeśli chcesz zachować zgodność z wytycznymi dotyczącymi dostępności treści internetowych. Postępuj zgodnie z akronimem POUR, który oznacza:

1. Perceivable (w polskim tłum. postrzegalny) Oznacza to, że użytkownikowi należy pokazać sposób przedstawienia treści. Aby informacje były dostępne dla każdego odwiedzającego, możesz na przykład rozważyć zaoferowanie alternatywy dla zwykłego tekstu (takiej jak duży druk, który będzie rozpoznawalny dla czytnika ekranu) lub umożliwienie odbiorcom usłyszenia treści w razie potrzeby.
2. Operable (funkcjonalny): Użytkownik musi mieć możliwość interakcji z interfejsem. Upewnij się, że nawigacja na stronie jest przyjazna dla użytkownika, łatwa do obsłużenia za pomocą klawiatury lub bez niej i w żaden sposób nie ogranicza odwiedzających stronę.
3. Understandable (zrozumiały): Oprócz zrozumienia treści, odbiorcy muszą być w stanie szybko zapoznać się ze strukturą i sposobem obsługi interfejsu strony.
4. Robust: (solidny lub kompatybilny) To zapewnienie, że treść pozostanie dostępna dla szerszej publiczności, nawet jeśli technologia rozwinie się w przyszłości. Ta zasada oznacza również, że Twoje oprogramowanie ma być dostępne dla różnych grup, w tym dla użytkowników technologii wspomagających (weź to pod uwagę podczas pisania kodu).

Wytyczne WCAG

W ramach każdej z wymienionych czterech zasad dostępności określone są wytyczne, które dokładnie wyjaśniają, czego oczekuje się od twórców stron internetowych. (Tekst wytycznych jest oryginalnie opublikowany na oficjalnej stronie internetowej W3C).

Perceivable/Postrzegalny

Wytyczne odnoszące się do tej zasady dotyczą uwzględnienia alternatyw dla przekazów opartych na tekście i czasie oraz tworzenia łatwo adaptowalnych i odróżniających się treści internetowych (np. z kontrastowym tłem).

Operable/Funkcjonalny

Aby zapewnić funkcjonalność, twórcy stron internetowych powinni umożliwić różne sposoby nawigacji na stronie, tym samym ułatwiając użytkownikom wykorzystanie różnych urządzeń, poza klawiaturą i myszką.

Ponadto powinni zapewnić odwiedzającym wystarczającą ilość czasu na przeczytanie i interakcję z treścią oraz upewnić się, że żadne elementy na stronie internetowej nie mogą wywołać drgawek lub innych reakcji fizycznych.

Understandable/Zrozumiały

Wszystkie elementy interfejsu użytkownika powinny być czytelne i umieszczone w ten sam sposób na różnych stronach internetowych, aby ułatwiały nawigację w witrynie. Skoncentruj się na zaprezentowaniu prostego układu, po którym odwiedzający mogą poruszać się w przewidywalny sposób.

Robust/Solidny lub Kompatybilny

Celem tej zasady jest zapewnienie maksymalizacji kompatybilności z obecnymi i przyszłymi rozwiązaniami, w tym z technologiami wspomagającymi.

Kryteria sukcesu WCAG

Wyżej wymienione wytyczne, stanowią ramy dla kryteriów sukcesu.

78 kryteriów sukcesu reprezentuje cele, do których powinni dążyć projektanci, aby poprawić dostępność stron internetowych. W przeciwieństwie do wytycznych, które są dość ogólne, te kryteria są konkretne, testowalne i łatwe do wykrycia przez narzędzia ułatwiające dostęp.

W3C podzieliło kryteria sukcesu na trzy poziomy wdrożenia znane jako poziom A, AA i AAA, które określają postęp w osiąganiu zgodności z WCAG. Przyjrzyjmy się więc, z czym wiążą się różne poziomy WCAG.

Level A: Minimalna zgodność

Jeśli Twoja witryna jest niedostępna (w znaczeniu niedostosowana), to nie spełni tego wymagania. Oznaczałoby to, że osoby o specjalnych potrzebach nie mogą z niej korzystać. Osiągnięcie podstawowego poziomu A nie jest skomplikowanym zadaniem, o ile unikasz typowych pułapek, takich jak nawigacja oparta wyłącznie na kolorze lub kształcie, interaktywność interfejsu ograniczona do korzystania z klawiatury lub brak możliwości dopasowania tekstu.

Level AA: Silna zgodność

Dotarcie do tego poziomu wymaga większego zaangażowania. To na tym poziomie opiera się większość przepisów dotyczących dostępności. Witryny AA muszą być dostępne dla większości użytkowników z niepełnosprawnościami i rozwiązywać problemy, takie jak dobór odpowiedniego kontrastu, dostosowywanie kodu witryny do czytników ekranowych oraz umieszczanie opisowych nagłówków.

Level AAA: Optymalna zgodność

Jest to najtrudniejszy do osiągnięcia poziom, który jednak nie jest wymagany dla wszystkich rodzajów treści. Natomiast jeśli kierujesz treści konkretnie do osób ze specjalnymi potrzebami lub starszych, osiągnięcie poziomu AAA ułatwi przyciągnięcie docelowej grupy odbiorców. Będziesz musiał wtedy pomyśleć o dołączeniu tłumaczenia tekstu na język migowy lub dodaniu napisów do treści wideo (to tylko niektóre z wymogów tego poziomu).

Istnieje kilka prostych sposobów sprawdzenia, czy Twoja witryna jest zgodna ze standardami WCAG. Organizacja W3C udostępnia całą listę narzędzi oceny dostępności sieci, z której możesz wybrać jedno, szczególnie dostosowane do Twoich potrzeb. Konsorcjum oferuje również wskazówki dotyczące oceny i testowania dostępności stron internetowych.

Web Content Accessibility Guidelines a prawo

Być może zastanawiasz się, czy postępowanie zgodnie z WCAG jest wymogiem prawnym. Same wytyczne są jedynie zaleceniami, jednak istnieją też przepisy regulujące dostępność w sieci narzucane przez różne kraje. I często odnoszą się one do WCAG 2.1 lub 2.0.

Przykładowo, w USA tę kwestię opisuje sekcja 508 Rehabilitation Act (skierowana do agencji federalnych) i ustawa Americans with Disabilities Act (ADA). A niezastosowanie się do tych ustaw naraża właścicieli witryn na pozwy i kary.

W Unii Europejskiej natomiast wszystkie państwa członkowskie UE muszą przestrzegać unijnej dyrektywy o dostępności cyfrowej i Europejskiego Aktu o Dostępności. Dodatkowo, w Polsce od 2019 roku, obowiązuje ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.

Niektóre regulacje odwołują się bezpośrednio do wytycznych dotyczących dostępności treści internetowych (WCAG), czyniąc je obowiązkowymi, podczas gdy inne zajmują się kwestią dostępności, bez uwzględniania konkretnych standardów technicznych.

Jeśli prowadzisz witrynę międzynarodową, zawsze powinieneś zapoznać się z przepisami dotyczącymi dostępności w regionie, w którym prowadzisz działalność (zwłaszcza jeśli chodzi o różne kraje Unii Europejskiej). in the region of your operation (especially when it comes to various countries within the European Union).

To Twój obowiązek oraz zabezpieczenie przed potencjalnymi problemami prawnymi i karami finansowymi.

Jak sprawić, by Twoja strona była zgodna z WCAG?

Jeśli nadal nie wiesz jak dostosować treści internetowe do potrzeb grup o specjalnych potrzebach, poniżej znajdziesz kilka porad. Możesz je wykorzystać jako punkt wyjścia do dogłębnej pracy nad poprawą dostępności:

• Zapoznaj się z WCAG 2.0 i WCAG 2.1
• Korzystaj z automatycznych narzędzi do sprawdzania dostępności serwisu
• Dodaj alt tagi do obrazów
• Zwiększ rozmiar linków, przycisków i tekstu
• Upewnij się, że tekst można powiększyć
• Dostosuj wideo i multimedia do użytkowników niesłyszących i niewidomych
• Upewnij się, że po stronie można poruszać się bez użycia myszki